Nuôi dạy con đúng cách là hành trình dài của ba mẹ, không chỉ là khi con còn nhỏ mà còn kéo dài đến lúc con trưởng thành, lập gia đình. Một đứa trẻ nhân cách tốt, thông minh, lanh lợi, được mọi người yêu quý là điều mà hầu hết các ba mẹ đều muốn. Nuôi dạy con thông minh là cách tốt nhất để giúp con hình thành phong cách sống. Bài viết này sẽ chia sẻ kinh nghiệm nuôi dạy con được rất nhiều gia đình áp dụng.
Có nên để trẻ phát triển tự nhiên?
Dạy con từ thuở còn thơ, đây là kinh nghiệm được ông cha ta truyền lại từ thời xa xưa, việc rèn luyện, uốn nắn con trẻ nên bắt đầu từ khi con còn nhỏ. Tuy vậy trong xã hội khi văn hóa phương Tây du nhập vào Việt Nam ngày càng sâu, tư tưởng để con “phát triển tự nhiên” lại tác động không ít đến việc dạy con của nhiều gia đình, đặc biệt là các gia đình trẻ.
Phát triển tự nhiên ở đây được hiểu là để con được tự do khám phá, tự do lựa chọn và tự làm những điều có thể làm được. Ba mẹ sẽ đóng vai trò là người quan sát, người hỗ trợ hoặc người định hướng chứ không làm thay con. Đây là 1 quan điểm hiện đại và ngày càng phổ biến, được gọi là phương pháp nuôi dạy con khoa học. Không có công thức nào đúng cho phương pháp nuôi dạy con khoa học, chỉ có những nguyên tắc trong phương pháp nuôi dạy này để cha mẹ tuân thủ.
Nguyên tắc cần nhớ để nuôi dạy con đúng cách
Tôn trọng
Đây là một trong những điều quan trọng nhất mà ba mẹ cần ghi nhớ khi áp dụng phương pháp nuôi dạy con khoa học. Đừng coi bé là đứa trẻ, còn nhỏ thì biết gì, … với trẻ, việc được tôn trọng sẽ giúp con tự tin hơn rất nhiều. Điều này cũng giúp con học được cách tôn trọng người đối diện trong giao tiếp.
Khuyến khích
Trẻ nhỏ luôn thích được ba mẹ cưng chiều bằng những cái ôm, những cái xoa đầu và cả những lời khuyến khích “giỏi quá”, “con làm tốt rồi”, “con đã cố gắng hết sức rồi”, … Khi bé làm được những điều tốt, ba mẹ đừng quên vui cùng con và khuyến khích con làm tốt hơn trong những lần sau
Nhắc nhở
Trẻ vốn chưa đủ trải nghiệm để phân biệt điều gì nên làm và không nên làm vậy nên sẽ gặp phải những chuyện xử lý chưa tốt. Đặc biệt là trong cách cư xử với người xung quanh, có thể bé chưa điều chỉnh được cảm xúc của mình, những lúc này ba mẹ hãy nhắc nhở con và cho con biết làm vậy là không tốt. Bé nhà mẹ sẽ không mắc phải các lỗi này lần nữa đâu
Không bạo lực
Đã qua rồi thời đại thương cho roi cho vọt, việc đánh đập con cái trong cách dạy con là điều đang bị xã hội lên án. Những đứa trẻ chịu bạo hành khi còn trẻ sẽ dễ bị tổn thương tâm lý, nhiều trẻ sau này lớn lên chịu vết đen trong tâm lý, sợ hãi, tự ti hoặc trẻ cũng sẽ trở lên bạo lực với người thân.
Đi đầu làm gương
Lối sống của cha mẹ ảnh hưởng rất lớn đến nhân cách của trẻ. Cách dạy con nhanh nhất và thuyết phục nhất đó chính là đi đầu làm gương. Đừng chỉ nói suông những lý thuyết hoặc bắt con phải làm gì đó, hãy làm gương cho con học tập.
Kiên nhẫn
Với trẻ em, có những giai đoạn bé thể hiện sự bướng bỉnh hoặc mè nheo của mình khiến ba mẹ cực kỳ đau đầu. Nhất là khi ở nơi đông người, trẻ em quấy khóc gây ồn ào là điều rất khó xử. Lúc này ba mẹ hãy kiên nhẫn và nói chuyện với con. Không chỉ giúp con có cảm giác an tâm, tin tưởng mà cũng là cách để rèn luyện tính kiên nhẫn cho cả ba mẹ.
Các phương pháp nuôi dạy con đúng cách
Hiện nay có 3 phương pháp nuôi dạy con đang được các mẹ rất ưa chuộng lựa chọn. Cùng xem ưu nhược điểm của các phương pháp này như thế nào mẹ nhé!
Phương pháp nuôi dạy con của người Do Thái
Tộc người Do Thái luôn được biết đến là người thông minh nhất thế giới. Chính vì vậy mà phương pháp nuôi dạy con theo kiểu Do Thái được rất nhiều bà mẹ Việt ưa chuộng. Đặc điểm của phương pháp giáo dục con này là khích lệ sự nỗ lực của con. Nguyên tắc 3 không trong nuôi dạy con kiểu Do Thái: không thỏa mãn trước, không thỏa mãn ngay và không thỏa mãn quá yêu cầu.
Với người Do Thái, chỉ số vượt khó là điều cần thiết, trong công thức thành công của người Do Thái sẽ luôn có mặt của chỉ số này AQ. Chỉ số IQ đóng góp 20% cho sự thành công còn chỉ số thiện cao EQ và chỉ số vượt khó chiếm đến 80% sự thành công. Vậy nên ngay từ nhỏ, các gia đình Do Thái đã dạy cho con cách vượt qua khó khăn, thách thức ngay cả khi chúng được sinh ra trong gia đình vương giả.
Kỹ năng sinh tồn cũng là điều mà chắc chắn người Do Thái sẽ dạy cho con họ. Từ 2 tuổi trẻ đã bắt đầu học cách tự lập và làm được những việc bản thân có thể làm như vệ sinh cá nhân, thậm chí là làm việc nhà.
Phương pháp dạy con kiểu Nhật
Không phải tự nhiên phương pháp dạy con kiểu Nhật lại được xuất bản thành sách và phát hành khắp châu Á. Cách dạy con theo kiểu người Nhật như kim chỉ nam cho các nước châu Á trong rất nhiều thập kỷ. Ưu điểm của phương pháp này là khá tương đồng về văn hóa Á Đông cũng như gần gũi với nhiều gia đình
Trong cách dạy con của người Nhật, phẩm chất cá nhân đặc biệt là kỷ luật bản thân và cách đối nhân xử thế luôn là điều ưu tiên hàng đầu. Trẻ được giáo dục theo phương pháp này thường có ý chí quyết tâm cao nhưng lại rất khiêm tốn, tôn trọng cộng đồng, kỷ luật bản thân cao. Ngoài ra thể dục thể thao để tăng cường tầm vóc cũng là điều rất được chú ý trong phương pháp này.
Xem thêm>> Mẹ tham khảo 9 cách dạy con thông minh của người Nhật
Phương pháp Montessori
Phương pháp này đặc biệt nổi bật trong thời gian gần đây. Nếu giáo dục con kiểu Nhật hay giáo dục con theo kiểu người Do Thái thường được áp dụng tại nhà thì Montessori là được dùng nhiều trong các trường dạy lúc con 3 tuổi trở lên. Đây là phương pháp giáo dục trẻ bằng giáo cụ trực quan được sáng lập bởi tiến sĩ người Italia Maria Montessori.
Montessori hướng đến 1 lớp học cởi mở, gần gũi giữa cả người dạy và người học. Thay vì thầy cô giáo, ba mẹ là những người kèm cặp thì với phương pháp này, giáo viên là người quan sát, bạn bè là những người đồng hành.
Khi áp dụng phương pháp này, trẻ được tự do phát triển, tính tự lập được rèn giũa mạnh mẽ. Bé sẽ tự mình khám phá thế giới dưới sự dẫn dắt của thầy cô, gia đình. Có thể nói trong 3 phương pháp nuôi dạy con thông minh, phương pháp Montessori là phương pháp để con phát triển tự nhiên nhất.
Những điều quan trọng ba mẹ nên dạy con
Dù lựa chọn phương pháp nuôi dạy con nào đi nữa, ba mẹ cũng đều muốn khuyến khích con phát triển, để con là chính con. Một số điều dưới đây ba mẹ có thể tham khảo để dạy con trong những năm tháng đầu đời, sẽ tốt cho con về sau này.
Đúng là đúng, sai là sai
Điều này áp dụng khi con đã bắt đầu nhận thức được hành vi của mình. Thường là đến lúc con 3 tuổi ba mẹ đã có thể nói cho con biết việc gì nên làm và việc gì không nên làm. Cũng như nguyên tắc nuôi dạy con đã nêu ra ở trên, khi con làm đúng, làm tốt hãy khích lệ. Bé sẽ biết đây là điều có thể làm trong tương lai. Còn với những lần bé phạm lỗi, hãy cho con biết điều này là không tốt, nếu con làm sẽ gây hậu quả như thế nào. Trẻ dù có thể chưa hiểu hết ngay lúc đó nhưng cũng sẽ biết đây là điều không nên làm.
Kỷ luật bản thân
Điều này được rút ra từ phương pháp giáo dục con của người Nhật. Ba mẹ có thể dạy con kỷ luật bản thân thông qua những hành động nhỏ như đúng giờ, giữ lời hứa, tôn trọng lời nói của bản thân, học cách xếp hàng, tôn trọng luật lệ.
Giờ nào việc đấy, học ra học, chơi ra chơi, thực hiện điều đã hứa, điều đã nói với bản thân, với người thân và với những người xung quanh. Đó là cách kỷ luật bản thân tốt nhất. Ngoài ra mẹ cần cho bé học các quy tắc ứng xử trong tập thể như xếp hàng, tôn trọng luật giao thông, …
Để con được trải nghiệm
Đây là điểm nổi bật trong phương pháp Montessori. Trẻ được khuyến khích trải nghiệm mọi điều trong thế giới xung quanh dưới sự quan sát, dẫn dắt của gia đình, thầy cô. Trẻ nhỏ thường hỏi ba mẹ rất nhiều điều vì tò mò mọi thứ. Nếu được hãy giúp con tự khám phá những điều đó, con sẽ tìm được câu trả lời và có thêm cho mình vốn sống. Có không ít ba mẹ Việt luôn hù dọa con mình rằng đau đó, nóng đó, … làm trẻ sợ sệt. Tính cách này sau dễ ảnh hưởng đến con, đứa trẻ sẽ luôn lo sợ rằng làm điều gì đó mới lạ là mất an toàn.
Vui chơi hết sức
Hãy cho con biết cách tận hưởng từng khoảnh khắc vui chơi cùng người thân và khám phá thế giới. Làm mọi thứ hết sức, vui chơi hết mình sẽ giúp trẻ sau này rất tự tin và cởi mở trong cách sống.
Dọn dẹp những thứ do mình mang đến
Không chỉ là đồ chơi, các món đồ như bát ăn, cốc uống, vật dụng cá nhân, … nếu trẻ sử dụng xong nên được để vào đúng vị trí như lúc đã lấy ra. Và người dọn dẹp mọi thứ không phải là ba mẹ mà là chính bé. Điều này có ý nghĩa vừa rèn cho con sự ngăn nắp vừa rèn cho con sự tự lập cùng việc kỷ luật bản thân. Ba mẹ cũng không có mệt mỏi sau những giờ đi làm công sở về còn phải lo dọn dẹp đồ đạc của con
Thất bại không phải là điều đáng sợ
Tính cách rụt rè, lo sợ, nhất là sợ sai, sợ thất bại trong tương lai phần lớn được hình thành trong quá trình dạy dỗ trẻ từ khi còn nhỏ. Khi trẻ nghe thấy quá nhiều từ tiêu cực nhắc đến nỗi sợ sẽ làm con có nỗi sợ vô hình trong đầu. Hãy khuyến khích con trải nghiệm và tận hưởng thất bại. Cho con học cách thất bại cũng là cách rất tốt để con đến gần với thành công. Tuy nhiên ba mẹ đừng khuyến khích con phạm luật nhé. Dù có trải nghiệm thất bại nhưng vẫn phải tuân thủ luật pháp và kỷ luật nơi công cộng.
Trên đây là những phương pháp nuôi dạy con đúng cách đang được nhiều gia đình áp dụng. Mẹ cũng có thể ứng dụng vào việc nuôi con ngay từ khi con còn nhỏ. Trẻ được giáo dục trong môi trường tốt, phương pháp giáo dục khoa học sẽ hình thành nhân cách tốt cho sau này, dù con không thành công cũng sẽ thành nhân.
Xem thêm>>
